Bệnh
thường gặp ở trẻ em vào mùa hè
Với đặc điểm nóng ẩm của mùa hè là thời điểm thuận lợi của
nhiều bệnh, trong đó đáng lưu ý nhất là các bệnh do vi nhiễm virut, vi khuẩn,
ký sinh trùng. Ở trẻ em, do sức đề kháng kém, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, nên
vào mùa nắng nóng có nguy cơ cao mắc một số bệnh nguy hiểm. Số lượng trẻ em đến
khám tại các trung tâm y tế tăng cao vào mùa hè, đặc biệt và những ngày nắng
nóng kéo dài.
Say nắng
Đây hiện tượng do nhiệt độ và tia cực tím (tia tử ngoại)
của mặt trời gây ra. Tia tử ngoại có khả năng xuyên qua lớp sừng của da tới hạ
bìgây cháy da (bỏng độ I) và say nắng. Nhiệt độ cao làm giãn mạch não gây ra
tăng áp lực sọ và làm nhức đầu, có thể kèm theo nôn mửa hay hôn mê, co giật do
ức chếvỏ não - làm tăng các hoạt động thần kinh tự động dưới vỏ.
Phòng say nắng cho trẻ bằng cách không cho trẻ chơi ngoài
nắng gắt; cho trẻ uống nhiều nước. Trong dịp hè, cần đặc biệt lưu ý khi cho trẻ
về quê hoặc đi tắm biển không cho trẻ chơi ngoài nắng nhiều trong khoảng thời
gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Ngoài ra, nên tăng cường các thức ăn có
thể hỗ trợ giúp cơ thể chống lại các ảnh hưởng của ánh nắng và chống sự ôxy hóa
như: các thức ăn giàu caroten (dưa hấu, dưa vàng, rau ngò, cải bó xôi...);
vitamin E (dầu đậu nành, hạt điều, hạt dẻ...);vitamin C (trà xanh, trái cây
tươi, rau cải xanh...).
Viêm não Nhật Bản B
Đây là một bệnh nhiễm khuẩn thần kinh gây dịch về mùa hè do
một loại Arbovirus nhóm B gây nên. Virut gây bệnh được muỗi truyền từ súc
vậtsang người. Bệnh viêm não Nhật Bản có tỉ lệ tử vong khá cao hoặc để lại di
chứng thần kinh nặng nề. Biểu hiện thường gặp là: sốt cao, đau đầu, nôn, rối
loạn ý thức, co giật rồi đi vào hôn mê nhanh chóng. Một số trường hợp có biểu
hiện liệt thần kinh. Khi trẻ có những biểu hiện trên, cần nhanh chóng đưa trẻ
đến cơ sở y tế để được khám và điều trị nhằm hạn chế tỷ lệ tử vong và di chứng
sau này.
Phòng ngừa bệnh cần phải giữ môi trường trong sạch, nhà ở
thoáng mát, nằm màn khi ngủ, phun thuốc diệt muỗi và côn trùng, tiêm phòng
vaccin viêm não Nhật Bản cho trẻ đúng lịch.
Sốt virut
Trẻ thường sốt cao, đau mỏi người, đau đầu, có thể có triệu
chứng của viêm đường hô hấp trên như: hắt hơi, sổ mũi, ho (thường có ít đờm
trắng trong không có màu vàng, xanh). Trẻ có thể phát ban hay gặp nhất là do virut
Rubella sởi gây ra. Biểu hiện chủ yếu là các ban đỏ mịn, thường xuất hiện vào
ngày thứ 2-4 của bệnh, ban thường tuần tự từ đầu mặt xuống thân mình, chân và
khi mất đi cũng theo tuần tự như vậy. Ngoài ra trẻ thường có nổi hạch ở cổ,
gáy, các hạch này có thể đau và tồn tại lâu mới mất đi. Bệnh thường diễn biến
lành tính trong 3-5 ngày, điều trị chủ yếu là hạ sốt, bù nước điện giải bằng
đường uống, bảo đảm dinh dưỡng và chăm sóc mũi họng tốt để hạn chế bội nhiễm.
Tuy nhiên, cần lưu ý vì một số trường hợp có biến chứng, nên cần theo dõi để
phát hiện các triệu chứng của viêm não như đau đầu, nôn nhiều, rối loạn ý thức,
co giật, để đưa trẻ đến cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời.
Tiêu chảy cấp
Nguyên nhân gây tiêu chảy có thể là vi sinh vật gây bệnh
như vi khuẩn (lỵ, thương hàn, tả...) hoặc virut, nấm, ký sinh trùng đường ruột.
Cơ chế gây bệnh có thể do độc tố của vi khuẩn gây ra, triệu chứng thường xuất
hiện sớm (dưới 6 giờ sau khi nhiễm bệnh), hoặc do vi khuẩn trực tiếp gây tổn
thương hệ thống tiêu hóa, triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường xuất hiện muộn
hơn. Tiêu chảy cấp có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng 80% xảy ra ở trẻ dưới 2
tuổi. Tác nhân gây tiêu chảy thường gây bệnh bằng đường phân - miệng: phân
người bị tiêu chảy làm nhiễm bẩn thức ăn, nước uống hoặc do tiếp xúc trực tiếp
với nguồn lây.
Khi trẻ bị tiêu chảy cấp, việc quan trọng nhất là đánh giá
mức độ mất nước và bù nước điện giải bằng đường uống dung dịch oresol, truyền
dịch chỉ thực hiện khi mất nước nặng, trẻ nôn nhiều, không thể uống được hoặc
đi ngoài rất nhiều không thể bù kịp bằng đường uống. Việc sử dụng kháng sinh và
các men tiêu hóa vi sinh cần phải theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không
được tự ý dùng thuốc trị tiêu chảy.
Bệnh ngoài da
Bệnh ngoài da hay gặp nhất là rôm. Đây là hiện tượng viêm
các nang tuyến chân lông khiến chúng lồi lên mặt da thành các bọc nước nhỏ, đỏ
và ngứa ngáy. Nguyên nhân chủ yếu của rôm là do bít tắc lỗ chân lông bởi các
chất bẩn. Đặc biệt khi thời tiết nắng nóng, cơ thể tăng cường hoạt động của các
tuyến mồ hôi và tuyến nhầy trong cơ chế tăng thải nhiệt.
Xử trí rôm chỉ đơn giản là tắm rửa sạch sẽ bằng xà phòng
hay quả chanh nhằm thông các ống thoát đổ ra ngoài củacác tuyến trên bề mặt da.
Khi nặng hơn và cần thiết thì có thể bôi các loại kem chống viêm chứa
sterocorticoid. Đặc biệt ở trẻ nhỏ, nếu không chú ý lau sạch và khô mồ hôi thì
chỉ sau vài giờ những vùng da kín như bẹn, nách cổ (dưới cằm),khe mông có thể
nổi mụn ngứa, thậm chí loét chợt da. Ngoài rôm sảy, mùa hè nóng ẩm là điều kiện
tốt cho các loại nấm phát triển (hắc lào, lang ben, nấm kẽ, nấm tóc...), viêm
nang lông, kể cả các ký sinh trùng trên da (ghẻ lở, chấy, rận...) hay kích hoạt
các quá trình viêm da do dị ứng (chàm eczema...). Ngoài việc giữgìn vệ sinh cho
trẻ, các bậc cha mẹ cần kiểm tra thường xuyên những vùng da kín, đặc biệt khi
trẻ có biểu hiện ngứa để phát hiện và điều trị sớm các bệnhngoài da. Biểu hiện
chủ yếu khu trú ở vùng da kín như bẹn, nách, cổ, kẽ ngón chân, tay, mang tai.
Điều trị các bệnh này thường phải bôi kem có chứa thuốc chốngviêm steroid,
chống nấm và kháng sinh theo chỉ định của thầy thuốc.