Sốt xuất huyết – Triệu chứng và
cách điều trị
1. Khái niệm
- Sốt xuất huyết là
một bệnh truyền nhiễm cấp tính do siêu vi trùng tên là Dengue gây ra.
- Bệnh lây do muỗi vằn hút máu truyền
siêu vi trùng từ người bệnh sang người lành. Muỗi vằn có nhiều khoang trắng ở
lưng và chân, thường sống ở trong nhà, đậu trong những chỗ tối như gầm bàn, gầm
giường, hốc tủ…chích hút máu người cả ngày lẫn đêm.
- Xuất huyết xảy ra
quanh năm, đặc biệt vào mùa mưa, có thể bộc phát thành dịch đe doạ sinh mạng
trẻ em và sức khỏe cộng đồng.
- Bệnh có thể trở
nặng bất ngờ, gây tử vong cao.
- Bệnh chưa có thuốc trị đặc hiệu và
thuốc phòng ngừa.
3. Triệu chứng
- Sốt cao 39-40 độ,
đột ngột, liên tục trong 3-4 ngày liền.
- Xuất huyết (chảy
máu): Xuất hiện trên mặt da những chấm nhỏ màu đỏ, đốm đỏ hay vết bầm rải rác ở
mặt trước hai cẳng chân và mặt trong cánh tay, bụng, đùi, mạng sườn. Phân biệt
với vết muỗi cắn bằng cách căng da chung quanh chấm đỏ, nếu chúng vẫn còn là do
xuất huyết, ngược lại nếu biến mất thì đó là vết muỗi cắn.
- Chảy máu cam, chảy
máu chân răng, nướu răng.
- Ói hoặc đi cầu ra
máu (nước ói màu nâu; phân lợn cợn như bã cà phê hoặc đỏ tươi).
- Đau bụng.
- Sốc là dấu hiệu
nặng, thường xuất hiện từ ngày thứ 3-6 của bệnh, đặc biệt lúc trẻ đang sốt cao
chuyển sang hết sốt và có thể xảy ra kể cả khi không thấy rõ dấu hiệu xuất
huyết. Dấu hiệu sốc gồm:
+ Trẻ mệt, li bì hoặc
vật vã.
+ Chân tay lạnh.
+ Tiểu ít.
+ Có thể kèm theo ói hoặc đi cầu ra
máu.
4. Điều trị
- Cho trẻ nghỉ ngơi, tránh chạy nhảy.
- Ăn nhẹ: cháo, súp,
sữa…
- Uống nhiều nước hơn
bình thường, có thể dùng nước chín để nguội, nước Oresol (nước biển khô, cách
pha: 1 gói pha vào 1 lít nước, uống 100-150ml nước/kg cân nặng/ngày), nước cam
vắt, nước chanh đường…
- Hạ sốt với thuốc
Paracetamol, lau nước ấm khi sốt cao.
- Ngoài Paracetamol,
không cho bệnh nhân uống các loại thuốc khác, đặc biệt 2 loại là aspirin và
Ibuprofen (vì gây thêm xuất huyết dạ dày dữ dội, nguy hiểm đến tính
mạng.), không cạo gió, không quấn kín hoặc mặc áo nhiều khi trẻ đang sốt, không
cữ ăn, không nhịn uống. Tuyệt đối không tự ý truyền dịch tại nhà khi bị sốt
xuất huyết vì có thể dẫn đến phù nề, suy hô hấp và nguy hiểm đến tính mạng.
Theo dõi bệnh và mang ngay đến bệnh
viện khi thấy có các dấu hiệu trở nặng bất ngờ:
- Trẻ mệt nhiều hơn,
vẻ âu lo bứt rứt, li bì hoặc vật vã.
- Tay
chân lạnh, đau bụng nhiều hơn.
- Ói nhiều, da đổi
màu bầm, môi tím lại.
5. Phòng bệnh
- Cho trẻ mặc quần áo
dài tay, ngủ màn cả ban đêm lẫn ban ngày. Không để trẻ nơi thiếu ánh sáng, ẩm
thấp để tránh muỗi chích.
- Thoa thuốc chống
muỗi lên những vùng da lộ ra ngoài để bảo vệ trẻ mọi lúc, cả ngày lẫn đêm.
- Dọn dẹp nhà cửa
ngăn nắp, sạch thoáng, không treo quần áo làm chỗ cho muối trú đậu, loại bỏ các
vật chứa nước đọng. Đậy kín lu, vại, hồ, bể chứa nước, không tạo nơi cho muỗi
đẻ và hàng tuần nên cọ rửa với bàn chải để trứng muỗi rơi ra; thả cá 7 màu diệt
lăng quăng, bọ gậy.